Rozwiązania prawne i podatkowe w ramach tzw. tarczy antykryzysowej
Rozwiązania prawne i podatkowe w ramach tzw. tarczy antykryzysowejTarcza antykryzysowa to szereg regulacji mających na celu zniwelowanie skutków pandemii COVID-19. Głównym celem uchwalenia ustaw składających się na pakiet antykryzysowy jest zabezpieczenie płynności finansowej przedsiębiorców oraz ochrona miejsc pracy.
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wprowadziła miedzy innymi możliwość pracy zdalnej, dodatkowy zasiłek opiekuńczy w związku z koniecznością sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8 za okres maksymalnie 14 dni, określiła warunki, w których możliwe jest odstąpienie od procedury zamówień publicznych oraz stworzyła podstawę prawną do zamknięcia szkół i wyższych uczelni.
Ustawa z 2 marca 2020 r. została znowelizowana ustawą z dnia 31 marca 2020 r. Do najważniejszych zmian wprowadzonych ustawą z 31 marca 2020 r. nowelizującą ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, należą:
- Udogodnienia w zakresie podatków i opłat
Możliwość wstecznego rozliczania strat podatkowych w PIT i CIT. Podatnicy PIT, którzy ponieśli w 2020 r. stratę z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz podatnicy CIT będą mogli odliczyć od dochodu uzyskanego w 2019 r. stratę poniesioną w 2020 r., Odliczenie będzie możliwe jeżeli przychody osiągnięte w 2020 r. spadną o co najmniej 50 proc., w stosunku do przychodów osiągniętych w 2019 r.. Odliczyć będzie można stratę do wysokości 5 mln zł w pierwszym roku. Nadwyżka będzie odliczana w kolejnych latach.
Ułatwienia w podatkach oraz opłatach od nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Rada gminy może wprowadzić zwolnienia z podatku od nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz przedłużyć terminy płatności rat podatku od nieruchomości, płatnych w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r., nie dłużej jednak niż do 30.09. 2020 r.
Dodatkowo podatek od przychodów z budynków za miesiące od marca do maja 2020 r. włącznie może zostać wpłacony do 20 lipca 2020 r. Warunkiem jest spadek o co najmniej 50% przychodów w stosunku do analogicznego okresu z poprzedniego roku.
Zmiany w zaliczkach na podatek od wynagrodzeń. Wydłużony został termin na przekazanie przez płatników zaliczek na podatek od wynagrodzeń pobranych za marzec i kwiecień, jeżeli płatnicy ci ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. Zapłata tych zaliczek będzie mogła być dokonana do 1 czerwca 2020 r.
Darowizny odliczane w PIT i CIT. Ustawa przewiduje możliwość odliczenia w podatku PIT i CIT z tytułu darowizn (pieniężnych lub rzeczowych) przekazanych od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 30 września 2020 r. na przeciwdziałanie COVID-19, dla podmiotów świadczących opiekę zdrowotną, w tym transport sanitarny, a także przekazane Agencji Rezerw Materiałowych oraz Centralnej Bazie Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych. Jeśli darowizna zostanie przekazana do końca kwietnia br., będzie można odliczyć 200 proc. jej wartości, przekazanej do końca czerwca – 150 proc jej wartości, a w terminie późniejszym – 100% wartości darowizny.
Podatnicy mogą także dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych, które zostały nabyte w celu produkcji towarów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 (takich jak maseczki ochronne, respiratory, środki odkażające, medyczną odzież ochronną, ochraniacze na obuwie, rękawiczki, okulary, gogle, środki do dezynfekcji i higieny rąk) i wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w 2020 roku.
Bez opłaty prolongacyjnej. Ustawa wprowadza czasową rezygnację z opłaty prolongacyjnej z tytułu rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności podatków i zaległości podatkowych, które są dochodem budżetu państwa na czas obowiązywania stanu epidemicznego. Warunkiem jest złożenie wniosku o odroczenie lub rozłożenie na raty w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii, bądź w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu.
Przesunięcie terminu złożenia sprawozdań finansowych i innych raportów. Na podstawie przepisów specustawy Minister Finansów wydał rozporządzenie przewidujące m.in. przedłużenie o 3 miesiące, a w przypadku jednostek podlegających nadzorowi KNF o 2 miesiące, terminów w zakresie sporządzania i zatwierdzania rocznego sprawozdania finansowego oraz rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Złożenie zeznania i płatność podatku przez podatników PIT. Podatnicy, którzy złożą zeznanie roczne i zapłacą podatek po terminie (30 kwietnia br.), nie będą podlegać z tego tytułu sankcji. Warunkiem tego jest jednak dochowanie tych obowiązków do 31 maja 2020 r. W takich przypadkach organy podatkowe nie będą wszczynać postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, a wszczęte będą umarzane.
Wyższe limity zwolnień przedmiotowych w PIT. Nowe limity zwolnień przedmiotowych w PIT w 2020 r. dotyczą m.in. zapomóg otrzymanych w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, długotrwałej choroby lub śmierci sfinansowanych z innych źródeł niż fundusz socjalny – limit wynosi 10 tysięcy zł.
Zapłata na rachunek spoza tzw. białej listy. W przypadku płatności za fakturę na rachunek spoza białej listy, w celu zachowania prawa do wykazania wydatku jako kosztu uzyskania przychodu, został wydłużony termin na złożenie stosownego zawiadomienia z 3 do 14 dni od dnia zlecenia przelewu.
• Dofinansowanie dla firm i osób prowadzących działalność gospodarczą oraz uelastycznienie zatrudnienia
Zwolnienie od składek ZUS dla mikro firm i samozatrudnionych. Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą (dalej: „jdg”) lub zatrudniające maksymalnie 9 osób, mogą złożyć wniosek o zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za marzec, kwiecień i maj (składki te zostaną pokryte przez państwo). Zwolnienie dotyczy składek za przedsiębiorcę i pracujące dla niego osoby, a także osób opłacających składki tylko za siebie, pod warunkiem, że ich przychód nie był wyższy niż 300 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r.
Świadczenie postojowe. Prowadzący jdg przed dniem 1 lutego 2020 r., ale także zleceniobiorcy, w tym zarabiający na podstawie umowy o dzieło, umowy agencyjnej zawartej przed 1 lutego 2020 r., a także osoby, które zawiesiły jdg po 21 stycznia2020 r. mogą starać się o tzw. jednorazowe świadczenie postojowe (nieoskładkowane i nieopodatkowane). Wynosi ono 2080 zł dla zleceniobiorców i prowadzących działalność, jeśli ich przychód spadł o co najmniej 15 proc. w stosunku do poprzedniego miesiąca, pod warunkiem, że przychów w poprzednim miesiącu był niższy od 300 proc. przeciętnego wynagrodzenia oraz 1300 zł dla osób na karcie podatkowej lub ryczałcie ewidencjonowanym, zwolnionym z VAT.
Pożyczka dla mikroprzedsiębiorców. Starosta może udzielić mikroprzedsiębiorcy jednorazowej pożyczki w wysokości do 5 tys. zł na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Pożyczka przyznawana jest na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. Warunkiem udzielenia pożyczki jest prowadzenie działalności gospodarczej przed dniem 1 marca 2020 r.
Maksymalne koszty kredytu. Ustawa wprowadza algorytm wyliczający koszty kredytu i ich maksymalny limit. Łączne pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego nie mogą być wyższe niż 45 proc. wartości kredytu.
Przedłużenie bankowych kredytów obrotowych. Specustawa wprowadza możliwość obliczania zdolności kredytowej kredytobiorców w oparciu o dane finansowe na koniec 2019 r.
Przedłużenie najmu. Do końca czerwca nie będzie można wypowiedzieć umowy najmu. Te, które mają być rozwiązane po 31 marca 2020 r. będą automatycznie przedłużane do końca czerwca 2020 r. na dotychczasowych warunkach. Wystarczy, że najemca złoży wynajmującemu stosowne oświadczenie.
Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników z FGŚP oraz ze środków starosty. Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przysługuje przedsiębiorcom, którzy doświadczyli określonego w ustawie spadku obrotów, przez okres wprowadzonego przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy.
Dofinansowanie może wynosić odpowiednio – w przypadku przestoju ekonomicznego, 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę, a w przypadku obniżonego wymiaru czasu pracy – połowę wynagrodzenia pracownika, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa GUS.
Pracodawca będzie mógł otrzymać dodatkowo środki na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników objętych dofinansowaniem.
Dofinansowania do wynagrodzeń pracowników może również zostać przyznane na podstawie umowy ze starostą. Starosta może przyznać dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości – zależnie od poziomu spadku obrotów – do 50%, 70% lub do 90% minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do każdego pracownika.
Środki od starosty mogą być przyznane przedsiębiorcom mającym status mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy.
Ustawa przewiduje także dofinansowanie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej dla przedsiębiorców niezatrudniających pracowników – również w drodze umowy zawartej ze starostą.
Przedsiębiorca będzie obowiązany do utrzymania w zatrudnieniu pracowników objętych umową przez okres dofinansowania oraz okres równy temu okresowi, po zakończeniu dofinansowania. W przypadku niedotrzymania tego warunku będzie zobowiązany do zwrotu dofinansowanie, proporcjonalnie do okresu nieutrzymania w zatrudnieniu pracownika, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania starosty. By skorzystać z tego wsparcia, należy śledzić stronę powiatowego urzędu pracy – jego dyrektor będzie ogłaszał konkurs i wskazywał termin na złożenie wniosków.
Uelastycznienie czasu pracy. Pracodawca spełniający określone kryteria (m.in. spadek obrotów o co najmniej 15%) może skrócić dobowy czas nieprzerwanego odpoczynku dla pracownika z obecnych 11 godzin do 8 (z gwarancją oddania pracownikowi równoważnego odpoczynku w okresie 8 tygodni), a tygodniowy czas takiego odpoczynku – z 35 do 32 godzin. W porozumieniu ze związkami zawodowymi, albo gdy nie ma związków z przedstawicielami pracowników, pracodawca może wprowadzić system równoważnego czasu pracy (bez względu na rodzaj i organizację pracy) w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 12 miesięcy a także stosować mniej korzystne warunki zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy na opiekę nad dzieckiem. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy został wydłużony o kolejne 14 dni. Przysługuje on w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku ubezpieczonemu rodzicowi lub innej osobie opiekującej się dzieckiem, która nie wykonuje pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem.
Możliwość wprowadzenia zmian warunków lub terminów spłaty kredytów i pożyczek. Bank może dokonać zmiany określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu udzielonego mikroprzedsiębiorcy oraz małemu lub średniemu przedsiębiorcy, jeżeli kredyt został udzielony przed dniem 8 marca 2020 r. oraz zmiana taka jest uzasadniona oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy dokonaną przez bank nie wcześniej niż w dniu 30 września 2019 r. Powyższa zmiana dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę, przy czym nie może ona powodować pogorszenia sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.
Poręczenia i gwarancje dla dużych i średnich firm. Przedsiębiorcom (z wyłączeniem mikro oraz małych przedsiębiorców) Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) – na ich wniosek – może udzielać poręczeń i gwarancji spłaty kredytów, z przeznaczeniem na zapewnienie płynności finansowej – do 80% wartości niespłaconej kwoty kredytu. Przedsiębiorcy MŚP mogą również skorzystać z pomocy publicznej na zabezpieczenie spłaty kredytu obrotowego lub inwestycyjnego.
Ułatwienia w kredycie na innowacje technologiczne. Uelastyczniono finansowanie projektów, w tym m.in. zniesiono wymóg innowacyjności efektów projektu (w skali kraju), zniesiono maksymalny limit wysokości premii technologicznej (6 mln zł) oraz rozszerzono katalog wydatków kwalifikowanych.
Zwolnienia najemców galerii handlowych z czynszu. Sklepy znajdujące się w galeriach handlowych nie będą musiały płacić czynszu za najem powierzchni w galeriach handlowych, gdy nie pracują z powodu zakazania im prowadzenia działalności w czasie epidemii. W okresie obowiązywania zakazu prowadzenia działalności w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 mkw zgodnie z właściwymi przepisami, wygasają wzajemne zobowiązania stron umowy najmu, dzierżawy lub innej podobnej umowy, przez którą dochodzi do oddania do używania powierzchni handlowej. Najemca, który chce skorzystać z tej możliwości musi złożyć udostępniającemu bezwarunkową i wiążącą ofertę woli przedłużenia obowiązywania umowy na dotychczasowych warunkach o okres obowiązywania zakazu przedłużony o sześć miesięcy.
• Zmiany w Kodeksie spółek handlowych
Ustawa przewiduje możliwość odbywania posiedzeń i podejmowania uchwał zarządu, rady nadzorczej i zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia zdalnie, tj. za pomocą środków komunikacji elektronicznej – bez konieczności uprzedniej zmiany umowy spółki lub statutu.
Możliwość prowadzenia zdalnego zgromadzenia jest obecnie zasadą, której wyłączenie wymagać będzie zmiany w umowie czy statucie spółki. Takie zdalne zgromadzenie ma zapewnić dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym wszystkich osób w nim uczestniczących oraz wykonywanie osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub w toku zgromadzenia wspólników. Przeprowadzenie zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość wymaga przyjęcia regulaminu określającego szczegółowe zasady udziału w zgromadzeniu w tej formie.
• Zmiany w zasadach funkcjonowania organów spółdzielni
Zmiany mają na celu umożliwienie zdalnego funkcjonowania organom spółdzielni, w szczególności głosowania na piśmie lub za pośrednictwem środków komunikowania się na odległość. Zgodnie z nowelizacją uchwała organu może być podjęta, jeżeli wszyscy członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu albo głosowaniu na piśmie albo przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Uchwała może być również wynikiem głosów częściowo oddanych na posiedzeniu, częściowo na piśmie lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Wprowadzono także wymóg określenia w statucie lub regulaminie poszczególnych organów szczegółowego trybu zwoływania posiedzeń organów oraz sposób i warunki podejmowania uchwał przez te organy.
Ustawa wprowadziła zmianę terminu zwołania walnego zgromadzenia spółdzielni, jeśli przypada on w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. W takim przypadku termin ten ulega on przedłużeniu o 6 tygodni od dnia odwołania tego stanu.
• Odroczenia i przesunięcie terminów
Pracownicze Plany Kapitałowe. Zmianie uległy terminy wdrożenia PPK dla pracodawców z II fazy wdrożenia PPK. Nowe obowiązujące terminy dla pracodawców, którzy zatrudniali 30 czerwca 2019 r. co najmniej 50 osób zatrudnionych, to: 27 października 2020 r. ─ na zawarcie umowy o zarządzanie PPK oraz 10 listopada 2020 r. ─ na zawarcie umowy o prowadzenie PPK.
Zmiana terminu zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Specustawa wydłużyła termin zgłoszenia informacji o beneficjantach rzeczywistych dla spółek, które zostały wpisane do KRS przed dniem wejścia w życie przepisów dotyczących Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (13 października 2019 r.). Mają one obowiązek zgłosić informacje o beneficjentach rzeczywistych do 13 lipca 2020 r. (poprzednio obowiązujący termin to 13 kwietnia 2020 r.). Natomiast nic się nie zmieniło dla podmiotów, które zostały wpisane do KRS po 13 października 2019 r., – nadal mają one obowiązek zgłosić dane beneficjenta rzeczywistego nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu do KRS.
Przesunięcie terminu wejścia w życie przepisów zrównujących pozycję prawną osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i konsumentów. Wejście w życie nowelizacji kodeksu cywilnego oraz ustawy o prawach konsumenta w zakresie, w jakim osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą będą korzystać z ochrony przewidzianej dla konsumentów przesunięto na 1 stycznia 2021 r. (zmiana miała wejść w życie z dniem 1 czerwca 2020 roku).
Najnowsze komentarze